مکان یابی تغذیه مصنوعی آبهای زیرزمینی با استفاده از gis و rs در حوزه آبریز گوهرکوه استان سیستان و بلوچستان

حوزه آبریز گوهرکوه در استان سیستان و بلوچستان در 170 کیلومتری جنوب غرب زاهدان واقع شده است. شرایط خاص اقلیمی (میانگین بارندگی سالانه حدود 144 میلی¬متر) و وضعیت استخراج آب های زیرزمینی، تقویت آبخوان آبرفتی منطقه از طریق تغذیه مصنوعی را امری ضروری نموده است. در این تحقیق از میان روش های مختلف تغذیه مصنوعی، روش پخش سیلاب که در ایران کاربرد بیشتری دارد، مورد بررسی قرار گرفته است. برای مکان¬یابی عرصه های مناسب تغذیه مصنوعی، از 9 لایه¬ اطلاعاتی، شامل: ارتفاع توپوگرافی، شیب، لیتولوژی، تراکم آبراهه¬ها، تراکم شکستگی¬ها، کیفیت آب آبرفت، ضخامت بخش غیراشباع آبرفت، نفوذپذیری و کاربری اراضی استفاده شد. جهت تهیه نقشه¬ تراکم آبراهه¬ها، تراکم شکستگی¬ها و لیتولوژی، از نقشه زمین شناسی و تصاویر ماهواره¬ای محدوده مطالعاتی، بهره گیری شد. نقشه ارتفاع توپوگرافی و شیب منطقه از مدل توپوگرافی رقومی (dem) با مقیاس 1:50000 سازمان نقشه¬برداری کشور به دست آمد. نفوذپذیری سطحی، از نمونه¬های بافت خاک و با استفاده از جداول بافت- نفوذپذیری فائو برآورد گردید. ضخامت بخش غیراشباع آبرفت به صورت نقطه¬ای و با استفاده از داده¬های مربوط به عمق آب چاه¬های پیزومتری منطقه به دست آمد. برای تهیه نقشه کیفیت آب آبرفت از داده¬های هدایت الکتریکی (ec) چاه¬های منطقه استفاده شد. نقشه کاربری اراضی نیز از تصاویر ماهواره¬ای google earth استخراج شد. لایه¬های اطلاعاتی بر اساس دو مدل بولین و فازی تلفیق شد و مناطق مناسب جهت تغذیه مصنوعی آبهای زیرزمینی مشخص گردید. نتایج حاصل از منطق بولین نشان می دهد که 16 درصد از مساحت کل حوزه جهت تغذیه مصنوعی مناسب می-باشد. همچنین در منطق فازی 15 درصد از مساحت حوزه کاملاً مناسب و 18 درصد نیز مناسب تشخیص داده شد. به منظور صحت¬سنجی مدل، ارزیابی¬های مختلفی بر اساس قابلیت ذخیره¬سازی واحدهای آبرفتی و سنگی، تطابق با موقعیت و شرایط منابع آبی، و نقشه واحدهای ژئومورفولوژیک منطقه مطالعاتی صورت گرفت. برای تعیین میزان حساسیت مدل، از دو روش جابجایی وزن نمایه¬ها و حذف نمایه ها استفاده شده است. نتایج حاصل از حساسیت¬سنجی نشان می دهد که مدل، بیشترین حساسیت را به نمایه¬های نفوذپذیری و ضخامت بخش غیراشباع آبرفت دارد.